Mantıya ilk başladığımızda perakende de mantı satan hiçbir işletme yoktu. Mantı, sadece mantı salonlarında satılıyordu. Mantının daha ne olduğunu bilmeyen ve süreç içerisinde vazgeçilmez bir ürün olacağını dahi tahmin edemeyen müşterilerimiz oldu.  Hatta  İstanbul gibi bir metropolde  ilk yüz noktaya mantı koyabilmek için en az 1500 noktaya pazarlama yaptığımızı, Sinan abimin İstanbul’un tüm sokaklarını yürüyerek satış noktası bulmaya çalıştığını, o noktalara  ilk sevkiyatı hepimizin ortak arabası olan plakasız belediye otobüsleriyle üç yıl süreyle yaptığımızı hiçbir zaman unutmuyorum. Emeği geçen belediyeci abilerimize teşekkür edemeden geçemeyeceğim.

  O yıllarda mantı için gerekli teçhizatımız bir oklava bir de bir baklava bıçağıydı. Hammadde temini için uncu Burhanettin amca vardı. Bize en az üç yıl hizmet etti, sağ olsun.  Unumuzu Çorum firması olan Erenler Un’dan  alıyorduk. Burhanettin amca ile un hakkında birçok yorum yapmıştık. Rengi, kokusu, esnekliği, kepek oranı, kaynama ve su emme oranları ile ilgili unun birçok eksiğini tespit etmiştik. İlk yıllarında en az Erenler Un’un 5-6 kamyon ununu iade etmişliğimiz olmuştur. Bizim tecrübemiz, önerilerimiz ve iadelerimiz sayesinde Erenler Un, mantılık un ürün kalite standardını yakalamış ve satışlarını arttırarak  Türkiye’deki mantı piyasasının %95’ine un verir hale gelmiştir. Biz de halen hiçbir  alternatif un firmasıyla çalışmadan Erenler Un ile çalışmaya devam etmekteyiz.

  Bu süreç içerisinde firma sahiplerinden Cihat Bey’den tek ricamız: ‘Bize gelen un kalitesini bozmayın. Diğer mantıcı arkadaşların un üzerinde istedikleri değişiklikleri yapabilirsiniz. Fakat  bize gelen un formülüyle oynamayın.’ olmuştur. Ayrıca ‘Bize un verdiğinizi tüm piyasaya söyleyerek referans verebilirsiniz. Sadece bizim ticari sırrımız olan; ne geldiğini, ne kullandığımızı, fiyatımızı, ödeme şeklimizi söylemeyin.’ olmuştur.  Yine bu süreç içerisinde, ‘Şu mantıcı ne kadar un alıyor?, Bu mantıcıya un vermeyin, verirseniz sizi bırakırız!’ gibi hiçbir telkinde ve tehditte bulunmamışızdır. Bilakis Cihat Bey, fabrika müdürümüz ve bizden hamuru kaç dakikada yoğurduğumuz, ne kadar su, ne kadar tuz koyduğumuz hakkında defalarca bilgi almıştır. Aldığı bilgiler dahilinde diğer mantılık un sattığı firmaların birçoğuna bizzat yardımcı olmuştur. Bizler için hiçbir sakıncası yoktur. Paylaşmak özgürlüğümüzdür… Onun içindir ki Balkayalar hep işinde gücünde olmuştur. Sonuçta rızkı veren cenab-ı Allah’tır.

  Yine o dönemlerde İstanbul gibi bir deryada 60-70 kg mantı satıyorduk. İşlerimiz git gide ilerliyordu… İnsanlar mantımızı yedikçe, mantıyı tanıdıkça büyümeye başlamıştık. Dönem içerisinde oklava ile hamur açmak zorlaşmıştı. Bir pastanenin sahibinden aldığımız bilgilere göre vargelle hamur açma sisteminin olduğunu öğrenmiştik. Nerde yaptırırız derken Pastamak firması Özkan ve Lütfü abilerle tanışmıştık. Kendilerine projemizi anlattık.  Onlar da o günlerde kendi firmalarının ilk vargelle hamur açma makinasını yaparak bizlere sundular. Makine üzerinde silindirlerde ve millerde bantların sağa sola kaymalarında sorunlar olmuştu. Zaman içerisinde makinayı daha da düzenleyerek tüm mantıcılara hizmet etmeye başladılar. Kendilerine emeklerinden dolayı teşekkürü borç biliriz.

  Mantılarımızı bir tahta zemin üzerinde kurutarak (tarhana misali) satışa sunuyorduk. İşlerin ilerlemesi yani günlük 100 kg kadar satışımızın olduğu günlerde kurutma fırınları yapmak istedik. Önce normal demirden sonrasında da paslanmazdan yapmıştık. Kurutma sistemimizi Pastamak’tan Hüseyin Bey ve Mateks’ten Esat Bey taklit etmek için incelemek istemişti. Ama izin vermedik. Denemeler yaptılar… Pahalı sistemlerle belki de daha iyisini yaptılar. Ama biz daha uyguna bu işimizi çözmüştük.

  İşler ilerledikçe ihtiyaçlar da ortaya çıkıyordu.  Yine o yıllarda Pastamak firmasına ilk hamur kesme makinasını yaptırmıştık. Aşkın abimin bu konuda çok emeği vardır. Bizde ki bu istek ve azim olmasaydı Pastamak firmasında Lütfü abi kesinlikle böyle bir iş yapmazdı. Böylece Pastamak hamur açma ve kesme makinalarıyla tüm sektöre hizmet vermeye başladı. Ama sektörde makine olmasına rağmen kullanmasını bilmeyen firmalar da vardı. Özkan abinin ricasına istinaden Balıkesir’deki bir kardeşimizin firmasına gidip 1-2 gün hamur yoğurup, açıp kesmiştik. Dediğim gibi paylaşmak özgürlüğümüzdür…

  Günler bir hayli hızlı ilerliyordu… Gece  01:00’de işbaşı yapardık…Ertesi gün 20:00’de paydosumuz olur, eve geçerdik. Bu böyle en az bir on yıl sürmüştür.

  Mantı yaptıkça satışı için sistemler düşündük. Önceleri tahta eleklerde sattık. Sonrasında paslanmaz eleklerde dökme olarak sattık. Daha sonra Aşkın abimin kuyuya bir taş atmasıyla dolapta mantı satışını başlattık. Bu da Türkiye’de bir ilkti. Dolaplı mantı satma işini ilk Balkayalar yapmıştır.

  Dediğim gibi ilk mantılık un formülasyonunu bizim isteklerimiz doğrultusunda ayarlandı. İlk hamur açma makinasını biz yaptırdık. İlk hamur kesme makinasını biz yaptırdık. İlk kurutma sistemini biz kurduk. İlk dolapta mantı satma işlemini biz başlattık. Hepsini de diğer mantıcı kardeşlerimizle ve abilerimizle paylaştık. Paylaşmak özgürlüğümüzdür…

  Personel sayımız gitgide artıyordu. Makinalardan daha fazla destek almak gerekiyordu. Vargel için pres makinasını da tasarlayıp  Pastamak’a teslim etmiştik. Pastamak  Türkiye’deki ilk hamur pres makinasını yapmıştı. Bu bir hayli işimizi kolaylaştırıyordu. Ama  bize yetmiyordu. Farklı bir şeyler düşünüp araştırmalara devam ederken Mateks firması Dursun abi ile tanıştık. Yine Türkiye’deki ilk kıymalı mantı makinasını yaptırarak Balkayalar bünyesine kazandırdık. Makina çok iyi olmasa da Mateks tüm eksikleri anında görüp gereken geliştirmeyi yapıyordu. Kıymayı tanktan nasıl boşaldığını bizden öğrendiklerinde şaşırmışlardı. 2004 yıllarında 5 adet kıymalı mantı makinası alarak piyasaya kıymalı makine mantısı satıyorduk. El mantısını ve kıymalı makine mantısını  ayrı ayrı fiyatlandırıp satıyorduk.

  Yine o dönemlerde diğer mantıcı arkadaşlarımızın piyasadaki karalamalarından dolayı bir yıl kullandığımız makinaları askıya alıp kimini Mateks’e iade edip kimini de depomuza kaldırmıştık. Bu süreç içerisinde Patamak’tan Hüseyin Bey yine makinanın inceltmesini taklit etmek için izin istemişti. Ama izin vermemiştik. Çünkü başkasının olanı paylaşmak bize göre değildi.

  Yıllar geçtikçe işler ilerliyor ve iş gücü yetmiyordu. Velhasıl Mateks’e yıllar önce yaptırdığımız ilk makine şu anda tüm mantıcı kardeşlerimizin ve bizim vazgeçilmezimiz olmuştur. Bu süreçte  makine imalatımıza geldiğinde ilk üç ay, haftada en az 10-15 kez telefonla birkaç kez de servisle makinanın eksiklikleri giderildi.

  Yine Mateks’in hamur açma makinalarındaki mantı makinasına hamur uzatan  bandı talep etmiştik. Yine durmadık… Makinanın 400 mm olanını yaptırdık. Balkayalar olarak üçgen mantısını yaptırdık. Bugünkü kıyma tanklarını 4 yıl önce istemiştik, yeni yapabildiler.  Bunlar hep Balkayalar olarak bizim imalatlarda denendi, eksiklikleri giderildi ve diğer mantıcı kardeşlerimizle Mateks vesilesi ile paylaşıldı. Burda emeği gecen başta Esat ve Ertuğrul ustaya çok teşekkür ediyorum. Onlar olmasaydı bugün bu makinalar bu kadar gelişmiş olmazdı.  Ayrıca tüm imkanları seferber eden Dursun Bey’e de teşekkürlerimi sunarım.

  Bizler yine bu makinayı yaptırırken kimseye vermeyin diye hiçbir telkinde  bulunmadık.  Aksine  bir yıla yakın Mateks’e firmamıza yapmış olduğu katkılardan dolayı web sayfamız aracılığa teşekkürlerimizi kendilerine ilettik. Bizlerin yıllarca harcamış olduğu emek karşılığında ortaya çıkan makine şu anda tüm mantıcı kardeşlerimizle paylaşılıyor. Bu konuda da bir öncü olmaktan gurur duyuyoruz. Bizleri referans göstererek ürün satmaları konusunda hiçbir sıkıntımız olmamıştır.

  Balkayalar mantı sektörü için hamur açma makinasını, hamur kesme makinasını, hamur presleme  makinasını, kurutma fırınlarını, dolaplı mantı satma sistemini, paslanmaz mantı yapma tezgahlarını, paslanmaz mantı teşhir tepsilerini, paslanmaz mantı tepsilerini, frigofirik araba ile ilk mantı sevkiyatını, dev rendeleme makinasını ve bir seferde 50 kg dev soğan suyunu sıkma makinasını, İstanbul’da imalat yapan mantıcılar arasında ilk kez diğer şehirlere hizmet veren firma ünvanlarını elinde bulunduran imalatçılardır.

  Bizler ticari hayatımız boyunca Allah’tan onu unutturacak hiçbir güç ve parayı bize nasip etmemesini temenni ettik. Sektördeki diğer abi ve kardeşlerimiz için de  onların bu sektörde Allah’ı unuttukları anda Allah’ımızın onları unutmamalarını dualarımızda temenni ettik.

Balkayalar

  Sektördeki diğer mantıcı kardeşlerimizin bizim plasiyerlerimizden medet ummalarının aksine bizler bir başka mantıcıda çalışmış hiçbir plasiyer ve yönetici ile çalışmamışızdır. Diğer yandan bazı mantıcıların bizim yanımızda çalıştığı halde aylık avanta para vererek şirket bilgilerini aldığını, bizim bölge müdürümüzün altına araba aldığı durumlarıyla da karşılaştığımız olmuştur. Bizler hiçbir rakip firmanın ticari sırlarına sahip olmak için yanında çalıştırdığı adamlarla muhatap olmamışızdır. Rızkı veren Cenabı Allah’tır.

  Yıl bazında baktığımızda rakiplerimiz bizden en az 170-180 müşteri alırken bizler rakiplerimizden 14-15 müşteriyi bünyemize katıyoruz. Bizim amacımız piyasada rakiplerimizin üzerine gitmektense var olan açığı kapatıp diğer illere dağılmaktır. Bu politika sayesinde ise Balkayalar Türkiye’nin en büyük üreticisi haline gelmiştir.

  İlk gittiğimiz illerde dolaplı mantıyı tanıtınca yörenin esnafı çok şaşırmışlardır. Satılır satılmaz gibisinden söylemlerden sonra bir şekilde mantıyı satmaya başlamışlardır. Yörenin içinde bir diğer firmanın mantı yapmasıyla bizleri onlarla eş değer tutmuşlardır. 0,50 krş yüzündendir o bıraktığımız müşteriler…J

  Oysa onlar da biliyor ki bugün mantı yapan firmaların bir çoğu yıllarca bizim mantımızı satmıştır.

  *Ege Bölgesi’nde 2,

  *İstanbul Bölgesi’nde 4,

  *Akdeniz Bölgesi’nde 1,      

  *Güneydoğu Bölgesi’nde 2,

  *Doğu Anadolu Bölgesi’nde 2,

  *Karedeniz Bölgesi’nde 1, örneklerini vermek mümkündür. 

Tamamlanmayan yazımız

8 Haziran 2016 11:30

Önder BALKAYA

Mantıcı Adam